Een uitgelezen moment

Er waait een nogal straf windje, dat de temperatuur meteen doet zakken naar nazomerse temperaturen. Warm aankleden dan maar en vroeg op pad voor de boodschappen. De scheve fluweelboom moet verder om en dan is het prettig om achter elkaar door te kunnen gaan en niet onderbroken te worden door een uitstapje. De berichten van dochterlief en co vanuit Kroatië zijn heerlijk. Even waanden ze zich in het paradijs in Istrie, parel in de Adriatische zee. De foto’s zien er uitnodigend uit. Dan te bedenken dat het maar vijf uur rijden is vanuit hier. Op de lijst van te ondernemen pleziertochten wordt ze vol verve bijgeschreven.

Toen ik naar de datum keek bedacht ik me dat het morgen, de twaalfde mei, de dag van de verpleging was, goed voor een gratificatie of een feestelijk accent bij mijn vroegere werkkring. Het brengt me even terug naar het Academisch ziekenhuis in Leiden, waar lief zijn opleiding volgde tot arts en waar ik mijn stages liep in de verpleging. Urologie, KNO, Longafdeling, Neurologie, Gynaecologie en Klasse Intern waren mijn leer-plekken. Lief en leed werden steeds meer onderdeel van mijn bagage. Langzaam maar zeker raakte ik vertrouwd met wat voorheen taboes waren en overwon de betrekkelijke preutsheid van de mens in al haar naaktheid. ‘Knopjes/knieën scheren’ was een van mijn eerste opdrachten als jonkie. Van borst tot de knie moesten alle haren weg uit hygiënisch oogpunt voor een operatie, daarna kwamen de mensen, nog diep in slaap, weer terug met een huid die in lapjes okergeel was opgedeeld en waarover geheimzinnige zwarte strepen waren getrokken. Ik had nog nooit een ander lijf dan lief aanschouwd. Even slikken en er overheen stappen, stoïcijns alsof het de gewoonste zaak van de wereld was en anders hielpen je door de wol geverfde collega’s wel een handje, door grappen uit te halen waarbij het schaamrood soms naar de kaken steeg.

Ooit heb ik alleen mijnheer pastoor links laten liggen toen ik hem tegenkwam in Overvecht. Dat kon ik niet aan zijne vermeende heiligheid verkopen, vond ik. Een exparochiaan die hem in volle glorie zou aanschouwen. Bovendien kon ik dat zelf al niet aan.

Leiden was bijzonder aangenaam als opleidingsinstituut. Destijds nog betamelijk kleinschalig, maar wel met mensen met de meest interessante aandoeningen vanuit het hele land. De zelfstandigheid was vergeleken met de streekziekenhuizen aanmerkelijk groter. Ik was dan ook echt een academische zuster en gewend om meer of minder een stem in het kapittel te hebben en zo zelfstandig mogelijk te handelen. In ieder geval werden we gehoord, zeker op de opleiding. In de praktijk wilde het daar nog wel eens aan schorten en op klasse intern vond ik het verschrikkelijk, omdat de hiërarchie er hoogtij vierde en we geacht werden te gaan staan als de professor de overdrachtspost binnenkwam. Zuster Veerman met haar haviksblik zwaaide de scepter en niets, geen enkele vergissing van onze kant, ontging haar. Ze had de gewoonte om dat ter plekke op te merken. Dubbel vervelend voor het slachtoffer dus, te weten mijn persoontje en de patiënt. Dan stond ik daar iemand tegen te houden bij het omdraaien in bed en schitterde de steek haar vanaf de grond tegemoet, iets wat ten strengste verboden was. Op zo’n moment snerpte ze je naam en keek je aan met blikken, alsof je de patiënt onachtzaam linea recta op de grond had doen belanden.

Ach ja, mooie mijmeringen en de moeite waard om er bij tijd en wijle stil bij te staan. Hoe anders het was in die dagen dan nu volgt een andere keer. Steeds minder vaak liepen we tussen de middag zelf het eten voor de mensen op te scheppen vanuit de gaarkeukenpannen op de kar. En er waren meer van dat soort anekdotes. Maar wie wat bewaard die heeft wat.

De Javaanse jongens zijn klaar geloof ik. Ik zal ze ophangen dan kan ik ze monsteren. Vaak ontdekken we dan nog het een of ander. Niets meer aan doen zegt lief, maar ik zie altijd wat. Het boek schemerleven van Jaap Robben is bijna uit. Bij deze temperaturen is het een uiterst geschikte dag om te gaan lezen. Dan moet de biografie van Kuipers er ook eindelijk verder aan geloven. Een uitgelezen moment.