En zo is het

Tja, laat naar bed en dan moet je het bezuren. Er zijn wel honderd spreekwoorden voor te bedenken. ‘Wie A zegt moet ook B zeggen’. ‘S avonds een vent, ‘s ochtends een vent’. ‘Wie zich brandt, moet op de blaren zitten’ en meer van gelijke strekking. Gisteren was de bio-avond voor mij, als betrekkelijk groentje, een interessante. Niet alleen had iedereen het boek gelezen en waren nagenoeg allemaal tot aan de slotsom toe, maar ook had men, naast de inhoud en de kunstenares de biografe onder de loep genomen. Daar had ik geen seconde aan gedacht.

Binnen het tijdsbeeld vond ik de productie van deze kunstenares indrukwekkend en haar passie voor haar werk te roemen. Hoe het an sich geïnterpreteerd wordt, vind ik altijd van een dergelijk persoonlijk niveau, dat zelfs door haar leermeesters, er niet in het algemeen over geoordeeld kan worden. In mijn optiek is het werk afhankelijk van de innerlijke beleving. Of de streek nu haastig is, het werk slordig overkomt of niet, de snelheid waarmee ze er aan wil toe geven, komt voort uit een innerlijke drang, de passie die ze diep van binnen moet hebben gevoeld en die al van jongsaf, als klein meisje, aanwezig was.

Vroeger leerde ik de kinderen in de groep al, dat je niet kon zeggen of, dat wat ze gemaakt hadden, mooi of lelijk was. Een beter criterium vond ik of je er door geraakt werd of niet. Wat wel te beoordelen viel, is het feit dat Jeanne grafiek als een van haar werkterreinen had gekozen, en dat was opmerkelijk te noemen in het tijdsbeeld waarin ze leefde. Evenzo het feit dat ze zich in haar Parijse periode verdiepte in het nachtleven met de vele excessen, die zo verschilden van haar benepen opvoeding. Kennis vergroten en dan met name wereldwijzer worden, letterlijk en figuurlijk, was onder andere haar streven. Als zo’n strak keurslijf eenmaal los geveterd is, is er geen houden meer aan. Het werk uit die tijd is indringend.

Later spitste ze haar grafiek toe op aquatint en kleur. De effecten bij aquatint zijn door het wonderlijke procedé vooral verrassend te noemen. Haar jarenlange grafiekervaring zal toch echt de nodige kennis en behendigheid hebben opgeleverd, waardoor effecten min of meer voorspelbaar werden.

Een ander punt op deze avond was het feit dat de adel zo puissant rijk en het voetvolk zo gruwelijk arm was. De armoe, getuige de veenstekers en de plaggenhutten kende ik, maar die grootgrondbezitters zijn op de een of andere manier altijd buiten schot gebleven. Het gehamer op het verschil tussen man en vrouw is er vooral om het goed te kunnen beoordelen en alleen maar prijzenswaardig in het kader van de bewustwording, evenzeer de opkomst en het zijspoor waar het feminisme, door de tijd heen, telkens belandde. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden. De ongelijkheid zou anno 2022 volledig verdwenen moeten zijn, en toch…En nog…

Een interview met de biografe kan licht werpen op haar voorbereidingen, de bronnen, hoe heeft ze haar kennis omtrent de kunst vergroot. Dat zou ik graag door haarzelf genoemd willen zien. Vooralsnog hou ik de woorden van mijn lieve oude vriendin aan. ‘Oordeel niet, verwonder je slechts’. Ze knikt. En zo is het.