Winteren ten voeten uit

Ja, Toon Tellegen in de brievenbus. Het lijkt een pakje gebakken lucht, zo klein is het formaat van deze gedichtenbundel in het grote beschermende karton, maar het zijn kleine juweeltjes om over na te denken. Soms somber en ironisch van toon, soms lieflijk en zacht. Maar altijd herkenbaar en invoelbaar, altijd woorden die meer zeggen dan hun uitgesproken samenstelling en meer nog, wordt er tussen de zinnen oneindig veel verteld.

Gisteren was ik, bij het zien van dochterlief, zomaar ineens verdrietig. De allenigheid drukte zwaar tegen mijn slapen. De moeilijke keuzes die de hele tijd gemaakt moesten worden, de afwegingen over wat nou wel of niet verstandig was, de blije maar gemiste gezichten van zoon en schoondochterlief en de kinderen op het scherm van de pc, de somberte in het stille huis, de pijn in knie en pols en nog wat niet waardige feiten die, opgeteld, net een paar druppels teveel in de emmer van de vrije gedachte werden.

Ze had me gevonden in elkaar gedoken in een hazenslaapje in de bijna donkere kamer ondanks de brandende waxinelichtjes en bracht warmte en haar ongerustheid met zich mee. Het zijn de zeldzame momenten dat ik behoefte voel om even te leunen, even een schouder om op te rusten. Dat zijn de momenten dat ik met Toon kan zeggen:

Kleine demonen bijten zachtjes in mijn oor/kriebelen in mijn nek,fluisteren wat ze anders willen dan ik,/ bedenken woorden, zinnen die ik niet moet zeggen/laten me onthouden wat ik niet wil onthouden,/lachen me stilletjes en met de beste bedoelingen uit,/gaan overal met mij mee naartoe./. grote demonen zijn te oud daarvoor/hebben hun eigen kleine demonen/ komen af en toe nog langs/ voor een klein, verwoestend bezoek.

‘Tot de winter er op volgt’ is een gedichtenbundel van een man die ouder, onmiskenbaar ouder, wordt en met verlies, verlangen en berusting de eeuwenoude gang van zaken het hoofd biedt, maar ook ruimte laat voor twijfel. Nee, het is nog niet gedaan. ‘We worden oud, het oud van de eeuwige jeugd en de verbeelding’ schrijft Toon.

Zo overvallen die kleine demonen je en leiden de gedachtengangen in eigen banen. Het kan niet altijd rozengeur en maneschijn, een onwaarachtig leven, zijn. Er zijn altijd bergen geweest om te slechten, wegen om te wankelen, het volgen van het verkeerde pad, tot de dwaling, rechtgebogen door omstandigheden, aarzelende schreden zette, nieuwe keuzes maakte. Steeds opnieuw het vallen en opstaan en een rotsvast vertrouwen, dat het goed komt. Ook in het uur van verdriet. Verdriet mag er zijn, eenzaam voelen aan het eind van een lege dag mag, vooruitzichten op een lange winter dragen haastig wat haken en ogen aan, waarachter je bij tijd en wijle mag blijven hangen. Heel even somberen om straks, morgen, vandaag, verder te kunnen gaan.

Dochterlief kwam precies op het juiste moment met de troost van de warme thee, medeleven, afleiding en het luisterend oor. Het zet aan het denken. Heb ik mijn moeder ooit zo aangetroffen. Tijdens de wandelingen, hoe heerlijk te ventileren als je loopt, gingen we vaker de diepte in, maar diepste emoties werden toch altijd en herkenbaar verpakt in een wolk van optimisme of een vleug van gedecideerd wegwuiven. Leen Jongewaard zong in die dagen: ‘Kom Kees, het is maar tijdelijk, het zal wel weer overgaan…’

Precies dat onverwoestbare droeg ze uit. Niet bij de pakken neerzitten, maar er overheen stappen en daarmee de scherpe kanten er af schaven. Er is heel wat geschaafd en gebeiteld, destijds en later, een leven lang. Pleng een traan, duik er diep in, om daarna verder te kunnen gaan. De gedachten even flink husselen en schudden, nieuwe daden stellen en balans zoeken. Winteren ten voeten uit.