Alles kan altijd erger

Lezen, lezen, lezen, aan een stuk door. Zodra de ogen open zijn, glijdt het boek op schoot en vliegen de letters langs mijn nauwelijks geopende spieders. Ze doen het werk wel. Dit dient aandacht, dat kan gescand, hier dient over nagedacht te worden, hé, dit is opmerkelijk. Schrijven, lezen, krabbelen, lezen, schemaatje maken, lezen. Waarom zijn we niet allemaal humanist geworden, bekruipt me, bij de heldere uitleg van deze Erasmus. Respect voor deze vorser en wetenschapper, deze onafhankelijke denker. Wat een taallievende aardbewoner.

Waarom is zijn leer niet eerder van stal gehaald, hier had de moderne mens, de wetenschapper zo mee uit de voeten gekund. Binnen een week heeft zich een tijdperk ontsloten waar ik alleen de oppervlakkige kant van ken. Die heerlijke katholieke riten, ook die vervelende regeltjes, die te allen tijde doorgingen, ongeacht de omstandigheden. De humanisten, wat is hun verhaal eigenlijk. Nader onderzoek leert vijf vormen kennen. Mijn bewondering voor deze man, die zo trouw is aan zijn eigen denkbeelden, vrijheid zo hoog in het vaandel heeft en, tegen elke stroom in, ook onderwijsprincipes hanteerde, die je blind op het vernieuwende onderwijs van nu zou durven plakken, heeft een soort openbaring geleverd, die mijn inziens in alles getuigt van een moderne en vrije geest. Als we bijeen zijn met het groepje biografie-lezers zijn we het roerend eens. Dit boek heeft ons verrijkt. Geschiedkundig, taalkundig en op het gebied van het geloof in de breedste zin van het woord. Er is grote bewondering voor de schrijfster, Sandra Langereis, die met hetzelfde doorvorsen als Erasmus deed, zich zijn leven heeft verdiept en die dat met ons, soms breedsprakig maar nooit vervelend, heeft gedeeld.

Ook de bijeenkomst was gemoedelijk middenin Amsterdam in een bovenhuis dat geurde naar boeken en kunst, de kamers met krakende vloeren, de hoge plafonds, de smalle gang, de uitgesleten trap, de spiegelende ruiten boven de winkelstraat. Op de terugweg in de auto bespraken we nog wat na, vriendin en ik. Eer we het wisten waren we alweer bijna thuis. Gezelligheid kent geen tijd. Op de weg terug brandde een lampje met een Engelse sleutel, dat ook weer verdween. Spannend, omdat je nooit weet wat er gebeuren gaat. De eerste gang vandaag is langs de garage. Dat staat buiten kijf.

Bij de volgende bijeenkomst bespreken we de biografie van de kunstenaar Jeanne Biersma Oosting, die door Jolande Withuis is geschreven. De titel is: ‘Geen tijd verliezen’. Ik kende het werk van deze krasse dame niet, dus eerst een beetje research.

Nu is er ruimte voor wat ontspannen lezen en de kinderboeken. Buiten is het somber en er viel zowaar al een verdwaalde sneeuwvlok. Soms trekt de lucht wat open. Het aantal schakeringen in grijs is opzienbarend, van vaal grijs tot paynes grey, soms mooier en somberder dan ik op het palet kan maken.

Dat is wel een idee. In deze zelfopgelegde solitude (George Moustaki) atelier maken in de kamer en lekker schilderen. Er ligt nog een hele rol linnen. Vlassen wat ik daarmee zal doen. Even in reeksen denken, vermoed ik en afwijkende vormen. Langgerekt aan hout, zoals mijn die piepkleine paneeltjes in inkt. Een drieluik, nu het hoofd uit de middeleeuwen is. O, dachten we trouwens dat het nu heftig was met ons virus, destijds hadden ze ook gemiddeld elke winter de builenpest en bleef iedereen binnen of vluchtte weg. Ik zal jullie de beschrijving van de symptomen besparen, maar iets werd me duidelijk. Misère komt in golven en alles kan altijd erger.