Om samen verder te kunnen

De kranten van vandaag doen vanuit twee verschillende invalshoeken een beroep op het in gesprek gaan met elkaar in plaats van ten strijde te trekken tegen elkaar. Het ene interview in Trouw is van de hand van Lara Molenaar, in gesprek met de filosofe jenny Janssens, die oproept om mensen de kans te geven om te ‘ontcancelen’. Om de kop te begrijpen moest ik dieper het interview in. De cancelcultuur gaat over de vraag ‘wat is goed gedrag en wat is fout gedrag’. Het blijkt naast vele theorieën ook een concrete situatie te zijn , waarbij men de maat meet. Wat kunnen we wel doen en wat niet. Alleen circuleren er veel verschillende ideeën rond op de sociale media over dit vraagstuk. Ik verzuchtte laatst al, dat iedereen een mening moet hebben en dat luid en duidelijk wil verkondigen. De filosofe geeft aan dat bijval fijn is, maar dat het ook kan zorgen voor een gebrek aan verschillende perspectieven.

In de Volkskrant Staat een interview met Loretta Ross, die ooit een Amerikaanse activiste was, maar nu pleit voor wederzijds begrip. Dat inzicht ontstond vooral toen ze in gesprek kwam met een veroordeeld verkrachter, die ze na lang aandringen opzocht in de gevangenis. Daar ontmoette ze nog meer jongens, stuk voor stuk fysiek intimiderende mannen uit de eigen gemeenschap. De man die haar gevraagd had te komen had zich verdiept in de zwarte feministische literatuur en was zichzelf en zijn daden zat. Hij wilde het beeld veranderen. De ontmoeting was een confrontatie met haaar eigen trauma, moeizaam en pijnlijk. Ze was in haar jeugd verkracht en kreeg op 15-jarige leeftijd een zoon, die ze weigerde af te staan. Maar toch zette ze ondanks dit trauma door en hoorde de mannen aan, gaf weerwoord middels haar eigen ervaringen waardoor ze begreep dat een aantal mannen zelf ooit slachtoffer waren geworden van intimidatie en verkrachting.

Dit bleek voor haar een ‘transformatieve ervaring’ te zijn. Ze begreep dat slachtoffers niet zelden daders kunnen worden en dat niemand wordt geboren als dader. Vanuit die mening geeft ze aan: ‘Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk dat inzicht voor me was’. Ze stuitte daarna vaker op onbegrip, maar de oplossing lag besloten in het gegeven dat zij en de mensen met wie ze werkte, elkaar gaandeweg leerden kennen. Haar ervaring was, dat je mensen niet langer kon haten als je ze beter leerde kennen Het veranderde iets in Ross. waar lange tijd haat de motivatie was geweest, ging ze werken vanuit liefde en respect voor de menselijkheid. De dialoog was de oplossing. Inplaats van mensen er buiten te plaatsen, mensen binnen te sluiten. Ze roept wel op om kritsch te blijven kijken naar een politicus, die de waarheid niet spreekt, een overheid die mensenrechten schendt, een bedrijf dat haar werknemers in gevaar brengt of hun veiligheid riskeert, dat dát het onderdeel moet blijven van een mensenrechten beweging.

Twee verschillende interviews met twee verschillende vrouwen, die elkaar aanvullen, geeft stof tot nadenken. Hoe sterk zijn wij in het leven van alledag. Ik kom als vanzelf uit bij onze school. Bij een ruzie in mijn groep was het de gewoonte, dat kinderen met elkaar in gesprek gingen. De een vroeg dan aan de ander, waarom hij zo handelde en dat het pijnlijk was of verdrietig. De ander kon dan aangeven dat het niet helemaal de bedoeling was en welke beweegreden eronder lag. Jaloezie of afgunst, (ik wilde dat ook), je buitengesloten voelen (ik wilde alleen maar met je spelen), jij maakte zoveel mooie dingen en ik niet(ik wilde dat ook leren). Zo zijn er nog talloze inzichten verkregen door deze kleine gesprekken, zo jong als ze waren. Bovendien leerden ze goed te luisteren naar elkaar. Eventueel bij grotere problemen spraken we er in de kring over of werd het een thema in het rollenspel tijdens de dramakring. Nieuwkomers werden vanzelf meegetrokken. Jong geleerd is oud gedaan, maar zo nu en dan is het handig de focus weer even scherp te stellen. Om dan te bedenken dat er geen verschil zit in het leven op school en later. Voor ons betekende dat: Het verkrijgen van inzicht middels het gesprek en daarmee begrip en respect winnen om samen verder te kunnen.