De wortels, de man en de mythe

Bij de fysio op halve kracht vooruit. De Amerongse berg was de uidaging voor die middag, dus er moesten krachten gespaard worden. Herfst liet zich vangen in een rood, oranje en bruin palet in dat majestueuze bos naar de top toe. Bovenaan een zee van ruimte en licht en uitzicht op de dorpen in de Betuwe, zoals Buuren, Zoelen en Elst gemarkeerd door hun kerktorens. De Pinkeltjepaddestoelen waren nog steeds  te vinden net als de ton sur ton zwammen in hun bruine schutkleuren tussen de gevallen bladeren.

Armando kwam voorbij, toen we door de statige laan liepen achter het tennisveld. Het deed denken aan een middenschip van een kerk, majestueus en voornaam. Ik dacht dat de kunstenaar het ooit had vergeleken met een kathedraal en doorvoelde de betekenis van die woorden ter plekke.

Thuis zocht ik het na. Armando had slechts de tweeledigheid genoemd van het bos. De onschuldig ogende voorste bomen waren een dekmantel voor de daden die, dieper het bos in, door de Duitsers in de tweede wereldoorlog werden voltrokken. En bij Jan Wolkers, die ik er ook toe in staat achtte met zijn gezwollen retoriek en zijn grote hart voor alles wat natuur was, vond ik ook geen aanwijzingen. Toch fijn om even bij beide mannen op bezoek te zijn. Twee grootheden in hun beeldend werk. Mijn vurige kathedraal leek in het geheel niet op De Groene Kathedraal van populieren van Martinus Boezem in de Flevopolder.  De ware associatie kon ik niet meer achterhalen. Het beeld bleef me bij, de statigheid evenzo.

De grilligheid van bomen doen me aan het werk van Armando denken. De knoesten vertellen woordeloos hun verhaal en de wirwar aan verstrengeld leed op de grond lijkt doods maar ademt, door het kleine leven op en in schors en bast. De termietenheuvel oogt onschuldig maar vormt met haar leger rode mieren een afwerend schild. Ergens ligt achteloos een man languit, zijn armen om hulp gespreid naar voren gestrekt. Het hoofd ontbreekt en op die plek is een knoestig gapend gat. De verhalen liggen hier voor het oprapen. De verhoute Klaas of de man zonder hoofd maar meer nog de Mythe van Armando zelf in de film Het Voorval.  ‘Het bos dat alles zag maar zwijgt in alle talen‘.  Even verderop is bij de stam van een van de woudreuzen een deel van de bast teloor gegaan. Toch staat hij er in zijn innerlijke naaktheid fier te staan en beaamt de dreiging. De lange laan vormde de onschuld in dit verhaal. Zuslief leverde de foto’s van de man. De mijne zijn bewogen.

Aan de overkant van de berg waren we op de uitkijkpost van het Egelmeer beland. Het foto-oog van zus ontdekte tegen een van de pilaren een wespennest bevolkt door  imposante wespen. De hoornaar vermoedde ik. We hadden een mooi zicht op de onderkant, die tevens als ingang  diende en derhalve de aanvliegroute was.

De plas lag er verlaten bij. We konden geen van de vogels ontdekken. Het water spiegelde de grijze lucht en wind benam ons de adem. Het uitzicht was prachtig. We kozen het pad om het meer heen, maar er viel niet veel te zien.

De kardinaalsmuts stak oranjerood af tegen de wat sombere groentinten op het troosteloze smalle pad vlak langs de autoweg. De wal ontnam ons weliswaar het zicht, maar niet het geluid. Zodra we konden, weken we uit naar de overkant. .

Aan het begin van de wandeling had de zon her en der gezorgd voor gouden spikkels op de grond, maar nu trok de lucht dicht. Het werd tijd om terug te keren naar de auto. Toen de eerste druppels vielen zaten we hoog en droog binnen. Het afzakkertje haalden we in Cothen. Thuis zocht ik verder naar de wortels, de man en de mythe.