Kwast en geest

De avond begon relaxt. Het wordt vakantie en dat was te merken aan het verkeer. Utrecht lag er bijna dromerig bij toen ik binnen kwam rijden over de Cartesiusweg. Nauwelijks verkeer, een vriendelijk zacht zonnetje en mensen, met hun benen bloot, op de fiets, opwaaiende zomerjurken van Oek de Jong.

Vriend belde. Hij had een pomp geregeld voor tussen onze tuinen in. Door aan te zwengelen hebben we straks grondwater in plaats van het zeulen met gieters uit de sloot en een ‘speeltje’ voor de kleinkinderen. Wat is er leuker dan bramen en frambozen plukken en daarna pompzwengelen om je rode toet te wassen.

De deur was nog dicht. Het was heerlijk buiten. Aan de overkant van de Gruttersdijk zaten twee jongens met een biertje. Het praten klonk als zacht gebrom, af en toe klaterde er een lach doorheen. Binnen stond kleinzoon op de ezel. Daar was nog een laatste hand aan te heffen. Meer zon erin en nog wat spanning door het opheffen van de eenheidsworst in de kleur van het lijf. Eerst thee, dat was het ritueel en het uitwisselen van de wederwaardigheden. Wat kunstenaars bezielt om een leven lang hetzelfde te doen of juist de keuze te maken om in ontwikkeling te gaan en te groeien, zoals Mondriaan deed. Groeit de aanhang dan mee of juist niet.

We vroegen ons af waar de grens lag tussen broodwinst, als in ‘Het verkoopt zo lekker’ en het steeds weer blijven vernieuwen. We vergeleken een paar kunstenaars die we hoog in het vaandel hebben, omdat hun toets ons aanspreekt of het kleurgebruik of de verbeelding. Martha de La Fuente, Pieter Pander en Amy Devlin, de impressionisten Breitner en Israels. Vriendin had het boek ‘Op ’t duin’ bij zich met 100 duingezichten en honderd duingedichten. Een must have van de eerste orde, vond ik bij het doorbladeren. Er was een uitgelezen keuze gemaakt uit schilderijen en gedichten. Zelfs een fragment van de mei van Gorter stond erin. Het opende met ‘De wijde Blik’ van Ferdinand Hart Nibberig, gezicht op Zoutelande.

Twee reminders aan andere tijden. Zoutelande in de zomer van vorig jaar, waar absoluut niet meer ‘wijd’ te kijken viel door de populariteit die maar groeide en groeide onder de gelijknamige topper van BLØF. De titel “De wijde Blik” herinnerde aan een kamer boven de deel van een oppasboerderij in de beginjaren tachtig, met een groot gevelraam met het uitzicht op de pinken in het wijde Drentse landschap bij een lage avondzon.

Fragment

Met dergelijke beelden nog warm op het netvlies groeide de inspiratie. Aan de slag met paneel en penseel. Er volgde nog een belangrijke eye-opener. Je kan schaduw aanbrengen door met dieper donker te werken, maar je kan het ook bewerkstelligen en aandikken door er licht tegenover te zetten. Niets is minder waar. Geen poetsen maar toetsen, speels, hier en daar en vooral zuinig, soms een frivole slinger. Donkerpaars voor de diepte, zalmkleur voor het licht. Een openbaring en heerlijk om te doen.

Op een gegeven moment is de beslissing er. Niets meer aan doen. Nieuw maagdelijk wit paneel en door met een probeerseltje voor het laatste uur. Andere ploeteraar had zoonlief verbeeldt, die over de rand van het bassin hing. Ook hier was het een strijd om  speelsheid tegen realisme af te wegen. Het eeuwige dilemma. Het mag weer spelen worden, met licht, met kleur, met vorm. Kleinzoon drie kwam uit mijn Iphone rollen en daarmee luchtig op het doek. Een grappige foto van vlak na de geboorte.

Om half twaalf was het welletjes. Het was de hoogste tijd voor het schoonspoelen van  kwast en geest.