Een kunstwerk op zich

Het Schreihuisje in Schiedam roept associaties op met de klaagmuur. Mensen die biddend en buigend het wel en wee bespreken ten overstaan van de dat harde gesteente. Verzoeken en gebeden vinden hun weg in de vele spleten. Klagen in de ruimste zin van het woord. Stel je voor dat er een plek was waar je naar hartelust mocht jeremiëren en foeteren over alles wat fout was of dreigde te gaan. Wat een opluchting als je het gram als pakketje ergens neer kon leggen. En dan voor het verdriet nog een Schreihuisje ernaast. In werkelijkheid was het een simpele wachtruimte om te schuilen bij striemende regen en lang daarvoor een wachtruimte voor de vrouwen en kinderen die achterbleven als het schip met hun mannen de haven uitvoer. Wat een prachtig woord en wat een aangename manier van verdriet verwerken als je luid krijtend het hart kan luchten en het gemoed verschonen door een aanhoudelijke stroom. Verdriet gevangen in tranen.

Ik kende dit Schreihuisje uit Schiedam niet, maar Sarah van Binsbergen schreef er gisteren in het VK over in de rubriek: ‘Kunstwerk v/d week’ en ik keek mee over haar schouder, getriggerd door het woord, dat het werk vergezelde. ‘Oevers’ van de kunstenaar Tobias Lengkeek. De lokale stichting Mooi Werk had aan jonge Kunstenaars gevraagd, werk te maken voor deze beperkte ruimte, zodat het te allen tijde, ook in deze lockdown, te bewonderen viel. Het werk van Lengkeek ‘is een schilderij en een sculptuur ineen‘. Een van hout gemaakte twaalfvlaksvorm, waarbij elk paneel is beschilderd met oevers, waarbij je jezelf op het water waant. Dat is niet het enige opmerkelijke. Het werk kan er niet uit. Iedereen die het schreihuisje binnengaat mag het object als een grote twaalfkantige dobbelsteen om en om rollen. De vergankelijkheid is geen bezwaar, integendeel. Het doet Sarah denken aan het werk van de Amerikaanse kunstenaar Sam Gilliam met zijn ‘drape paintings’. Evenals Lengkeek zoekt hij ook de grenzen op tussen schilderkunst en sculptuur. Hij haalt ze uit de sponningen en hangt ze in draperiën op en waar de doeken elkaar raken ontstaat de ware schoonheid, net als bij de raakvlakken van het werk van Lengkeek.

Met dat verhaal werd ik teruggeworpen in de tijd toen de kinderen uit mijn groep op een groot eindfeest gewapend met speelgoedauto’s in alle soorten en maten kleurrijke acrylverf over een groot wit laken uitreden. Alleen had ik nooit het idee gehad om het te draperen. Kunst was het, dat stond buiten kijf en de kinderen waren maar wat trots op hun abstracte schilderij. Toch een beetje in de stijl van Gilliam. ‘Wheeler-Art’ in optima forma. Een heerlijke bijkomstigheid was, dat iedereen, niemand uitgezonderd, mee kon doen. Kunst verbindt. Toch eens naar Schiedam afzakken om dat Schreihuisje met eigen ogen te aanschouwen. Wie weet wat het los zou maken.

Het stond haaks op de bezigheid van die vrijdag, want rapper B.I.G. werd juist gekaderd in zijn zwarte lijst. Dochterlief transformeerde even in een ware moederchimpansee, toen dochter van twee haar niet los wilde laten en ze, op de grond, met de twee klemmende armpjes strak om haar heen, zittend de lijst vastschroefde. Aandoenlijk beeld, maar vooral het gemak waarmee ze het ‘ongemak’ accepteerde en rustig doorging met haar bezigheden.

We pakten het in in het enige papier dat ik in huis had. Fleurige sinterklazen kondigden cadeautjes aan. Klaar voor zoonlief, voor zijn nieuwe lege muur. Vandaar mag B.I.G. straks uitkijken over de tuin en het kleine park achter het huis.

Toen de karavaan weer vertrokken was, maakte ik een noedelsoep klaar. Krachtvoer, want ik was de hele ochtend al niet lekker en benauwd. Vermoedelijk toch teveel hooi op de vork genomen in de afgelopen week. Achterbuuf van de tuin appte, zij en buurman waren vast begonnen met de schutting en ze stuurde een foto mee. het zag er prachtig en krachtig uit. Buurman had de rest van mijn vlier en wilg ook nog omgezaagd. Daarvoor heb je vrienden, denk ik dan. Wat een lieve geste. Een kunstwerk op zich.