De zeggingskracht van het onnoembare

Het was een uitgelezen dag voor een bezoek aan Museum Voorlinden. Het park lag er stralend bij. Herfst blonk tussen het bladerdek, Aan de bomen bij de entree ontwaren we bloesem. Het lijkt op sierkers. Een dankbare belofte tussen de aardetinten. We slaan het weggetje in dat leidt naar de koffie en de appeltaart. Mijn overbuur betaalt galant. Het is goed toeven in de warmte en in de sfeer die het oude landhuis ademt met de lambrizering, de rozetten aan het plafond en haar visgraten parket van jaren her.

Als we weer buiten staan, zien we in de verte ‘Maman’, de enorme spin van Louise Bourgeois. Ze torent hoog boven het herfstpalet van Piet Oudolff uit, die niet alleen zijn bloemen, maar ook de tinten van de vergankelijkheid op elkaar heeft afgestemd.  Maman beschermt ze, geeft voeding aan het bestaan en vice versa. ‘Eeny meeny miny moe, spider spider I love you so’ galmt tussen haar staketsels door. Met haar marmeren eieren in haar buik geeft ze een beloftevolle voortgang van leven..

Less is more is een leuke binnenkomer. We duiken even op de bank met het grandiose panorama op het ven en haar bomen, dubbel door de weerspiegeling. Dan zie ik de broer van de oude lopen, een hartelijke begroeting, gedeelde zorg en het vooruitzicht op een diner met de kerst. Ze komen net uit de film over Bourgeois in een  ernaast gelegen zaal. We volgen hun voorbeeld. Eerst de film zien met de holle geluidskwaliteit, maar boeiend. Zo boeiend dat we hem van A tot Z uitkijken.

Een uur lang delen we het leven  met de kleine Francaise in Brooklyn. Zien haar emoties die haar drijven tot de nietsontziende benadering naar haar vader toe, die ooit op de ziel van haar en haar moeder heeft getrapt. Verlatingsangst ligt ten grondslag aan elke vezel van haar werk. Niet voor niets heet de tentoonstelling ‘To Unravel a Torment’. Ik raak ontroerd als haar handen beven en haar lippen trillen. Ingehouden en opgekropt verdriet vindt bij haar de weg in haar ideeën en de vorm waarin ze het gegoten heeft. Haar werklust is onstuitbaar. wat een kracht zit er in dat kleine verschrompelde lijf. Elke rimpel telt een grief. Alle grieven vormen het doorwoelde leven in haar ‘cells’. Haar structuren van bestaan waar ze haar emoties doorheen heeft verweven. Naast het opschudden van haar interessante en saillante leven geeft de film ook rust en een bodem voor het aanschouwen en doorgronden van haar werk.

Lady in Waiting

We dwalen rond door al die adembenemende werken en ze oogst enkel bewondering. ook van de suppoost, die vol ontzag vertelde dat de assistent van Louise Bourgeois, de toegewijde Jerry Gorovoy zelf deze tentoonstelling met veel liefde heeft ingericht. Het mooiste werkstuk staat in de laatste zaal die we bezoeken. ‘Lady in waiting’. De vrouw die wegvalt tegen de stoelbekleding met haar draden uit de mond, de spin, de moeder. Ze zit gevangen in een van haar krachtige Cells. We staan ervoor en ik voel me nietig tegenover de grande dame. Louise, waar klein niet groots en meeslepend  in kan zijn.

detail van Antonin Artaud Heliogabalus

Bij Anselm Kiefer in de volgende zaal neemt het monumentale de overhand. Ook hier hangen we ademloos tegen de kracht en de vertelkunst aan, die spreekt uit de materialen, die hij gebruikt. Bij het doek ‘Antonin Artaud Heliogabalus, 2010-2011” hoort een kinderwagen, die bedriegelijk echt lijkt maar uit tin is opgebouwd met daarin toch wat van de zonnebloemen, verzilverd, glanzend, maar onmiskenbaar de schoonheid van het verval. Eindelijk.

De dag kan niet meer stuk als we in het schemerduister naar de kleine blauwe lopen en Maman haar licht spint in lijf en poten. Het blijft nagonzen, al het getoonde. Het roept wensen en het verlangen op om te ontwortelen tot pure eenvoud, poëzie en de zeggingskracht van het onnoembare.

.