Schoonheid is niet de belofte voor geluk schreef Stendhal, die zijn leven leidde op nogal ongelukkige keuzes. Zijn grote liefde werd niet beantwoord. Hij moest zijn geliefde Italië verlaten omdat hij verdacht werd van spionage. Zijn schrijverschap ging moeizaam en hij leefde op te grote voet, wat er voor zorgde dat de erfenis van zijn vader er al snel doorheen was. Al met al had hij alle reden om zo’n pessimistische boodschap de wereld in te slingeren.
Zoals altijd zit er aan een dergelijke oneliner twee kanten en het is maar net hoe je het leven neemt. Hoe vaak komen keuzes niet op je pad. Het heeft me verbaasd en tegelijkertijd ook niet. Als vanzelfsprekend, zonder aarzeling, sloeg ik de weg in die zich aanbood en slechts een keer heb ik me afgevraagd of ik er goed aan deed, omdat de uiteindelijke prijs, die ervoor betaald moest worden, in alle opzichten te hoog was..
Het mooie van ouder worden is dat je op een gegeven moment de vraag kan stellen of het leven, tot dan toe geleefd, is zoals het zou moeten zijn. Bij een dergelijke beschouwing ontdek je haken en ogen, een vanzelfsprekendheid, want je bent ook slechts een mens. Ooit zat ik een heel weekend met 150 mensen in een zaaltje, waarvan de deuren werden gesloten en we werden gevraagd na te denken over waar we spijt van hadden gehad in het leven. Het werd een sessie, die het hele weekend duurde en waarbij mensen naar voren kwamen om hun spijt te betuigen. Het ging gepaard met handen wringen, huilen, snotteren en het was een deerniswekkende toestand, waarbij ik mijn ogen uitkeek.
Dit was het gevolg van inpraten op een mensenmassa. Het ontlokte bij velen een niets ontziende bekentenis ten overstaan van een menigte, waar tot dan toe geen enkele band mee was. Men keerde de ziel naar buiten waardoor een kwetsbaarheid ontstond die moordend bleek. Heel veel mensen in dat zaaltje vielen ten prooi aan de geestelijke druk die werd uitgeoefend. Landmark was de organisatie die erachter zat. Mijn scepsis was vanaf de eerste minuut zo groot, dat ik op geen enkele wijze hun oproepen binnen liet komen. Het grote gevaar school vooral in dat ‘sentiment van de spijt’.
Ik reed terug met de trein naar de auto met mensen die ook daar geweest waren. Ze praatten vol lof over wat hen overkomen was. Ze hadden het ‘licht’ gezien. Ik voelde me er zo volkomen buiten staan, een vreemde eend in de bijt en kon er niet bij, dat zij en anderen niet inzagen, dat het voornamelijk gebaseerd was op financieel belang. Er moesten hoge bedragen betaald worden voor een bewustwording, die opgeroepen werd en als je je niet committeerde, werd er op je ingepraat. Deuren gingen dicht, er volgde een opgelegde omgangsregeling, vrienden mochten niet bij elkaar zitten.
Vanaf dat weekend heb ik een wantrouwen bij alles wat vraagt om je te ‘committeren’, een Amerikaanse trend van het delen van ziel en zaligheid. De prijs van Landmark was niet alleen financieel hoog, maar je leverde er op grote schaal je persoonlijkheid in. Hoe ver kan een mens gaan. Mijn natuurlijke afweer tegen autoriteit heeft me gered. Ik ben er niet door beïnvloed. Maar ik was een van de weinige, daar in dat afgesloten congreszaaltje.
De Landmarkhype is voorbij. Ik hoop dat mensen hun leven weer hebben opgepakt buiten de ‘community’, ook al zo’n misleidend begrip, omdat een tegendraadse houding onmiddellijk wordt geëlimineerd en daarom klopt het niet. Kritisch kijken naar de aard der dingen moet te allen tijde mogen en anders deugd er iets niet. Zo voelt het. Ik ben niet zaligmakend, het is mijn keuze, net als dat die keuze van de andere menen in dat zaaltje ook bestaansrecht heeft, zolang het maar niet verplicht de mijne hoeft te zijn. Je bent er nog altijd zelf bij!.
De teleurstelling in het leven van de dandy Stendhal kwam voort uit het feit dat hij op het verkeerde paard had gewed, de uiterlijke schoonheid. Het is een ruim begrip als je beseft dat het ook innerlijke schoonheid kan zijn en de laatste keert zichzelf uit, vroeger of later. Om met Confucius te spreken: ‘Elke glimlach die gij uitzendt keert weer tot U terug’. Je laten leiden door de innerlijke schoonheid, wat zou het de wereld mooier kleuren!
Mijmeringen 