Een tegenpool achter een vermeende waarheid

Gisteren sukkelde de slaap de avond binnen, terwijl het lijf er nog niet klaar voor was. Onderuitgezakt op de bank nam ze bezit en pas tegen middernacht drongen de geluiden van de televisie vaag tot me door, een indringend geluid.

https://www.ntr.nl/Het-Uur-van-de-Wolf/6/detail/Adieu-a-G/VPWON_1244838

Het bleek de achtergrond muziek bij de documentaire van het Uur van de Wolf over de conceptueel kunstenaar Gert van Elk. ‘Tel uw zegeningen’ knikte het verleden me toe. Nooit bereiken mij in deze overvolle dagen nog de late avonduren met zinnige en verheffende informatie. Vroegtijdig haakt het vege lijf af op een blik reality en duikt onder de wol, met boek, maar nooit voor lang. Uitgeblust en opgeveegd.

Een gouden moment. De volgende dag wachtte er geen school . Het heilige moeten verzandde in een glaasje wijn en de betekenisvolle zinnige wereld van Gert van Elk. Deze kunstenaar, die gewag maakte van zijn escapades in het land der verbeelding, schiep een treffend beeld met zijn zoektocht naar de contramine. Het zoeken achter het waarom der dingen in zijn eeuwige drang om het onzichtbare zichtbaar te maken. ‘Het is er, maar is het er’ vertaalde ik die gedachte in mijn hoofd. Hij noemt het nadenken met een glimlach en in het opvolgen van de beelden en zijn prachtige verklaring ontspint zich een gedicht, die hij onbewust geschreven heeft aan de hand van zijn denkbeelden en die zich in mij woordelijk verklanken in de stilte van de nacht.

Adieu

Een glimlach observeert

de beweging van de rust

Die absolute stilte met als contrast

beroering door wind, wolken en water

‘einder’loosheid

valt stil en krult zich rond op zwart fluweel

Het onzichtbare zichtbaar maken

De trekker zwaait rimpels over het gladde oppervlak

beroering door het aftoppen van het spiegelende water, A Surface

Net als de dierbare amputatie, aanwezigheid als arm of been

Reëel afscheid vindt aan de einder plaats

Afstand rekt het vertrek

Inwisselbaar,

kleine mannen worden groot

Het leven als Replacement Piece

allesomvattend en minder dan niets

een rijzend adieu

(c)lemvanderlinden: Ger van Elk 1941-2014

Zijn verhaal is ontroerend berustend. Deze docu van Djoeke Veeninga, Marlou van den Berge en Jeroen Visser is een wandeling door zijn leven, maar ook een welgemeend adieu aan deze grootmeester van de verandering. Zijn blik op kunst zorgde voor verheffing van de beleving, door elementen toe te voegen, die vragen oproepen. Filosofie binnen beeld, vorm, karakter. Dat andere been, omdat we zo geneigd zijn steeds op het bekende te blijven hangen. Tot op het laatst bleef hij in de contramine geloven, zijn dwarsigheid was het handelsmerk en zelfs zijn sterfjaar duidt op de omkering. Dit juweel dat binnen handbereik lag in die verstilde kamer, het aardedonker dat de beelden indringend kaderde en luister bij zette aan het gesproken woord, zorgde voor een nieuwe energie, die de slaap verdreef.

Het beeld van zijn vriend, de verdwenen Bas jan Ader, bleef rondspoken. Met het te krappe bootje, een guppy op die onmetelijke oceaan, letterlijk te klein bevonden, waarbij de boot het redde, maar de schipper niet, omdat ze leeg aanspoelde aan de Ierse kust, hinkte hij op twee gedachten en ging aan de kunst voorbij. Waardevolle herinneringen die veelzeggend de gemoederen zullen blijven beroeren.

De grootste contramine die hij met zijn dood bereikt heeft, ligt en hangt en staat. In zijn levenswerk, dat zijn groot gedachtegoed staaft en luister bijzet, leeft Ger van Elk voort en zwaait hij af met een Adieu à G op een plek voor het Stedelijk, met voeten getreden en  inwisselbaar, omdat er altijd en overal een tegenpool achter een zich vermeende waarheid bevindt.