Ik kwam van de week het begrip troostende eenzaamheid tegen. Het lijkt tegendraads. ‘Eenzaamheid’ klinkt niet als de fijne, maar als de schrijnende kant van het alleen zijn. Toch zijn er genoeg mensen die die eenzaamheid omarmen. Vroeger zei men: eenzaam is niet alleen. Het is de vinger op de knoop. In het Frans heet het solitude en de Grieks/Franse George Moustaki heeft er een prachtig lied over geschreven, waarbij hij de ‘eenzaamheid’ verheerlijkt als een trouwe vriendschap, die zelfs de meest intieme geheimen met hem deelt. Met zijn weemoedige stem kan je niet anders dan zijn solitude omarmen. Het klinkt als een troostrijke gedachte te weten dat je nooit door haar in de steek gelaten zal worden.
Georges Moustaki – Ma Solitude
Pour avoir si souvent dormi avec ma solitude,
Je m’en suis fait presque une amie, une douce habitude.
Elle ne me quitte pas d’un pas, fidèle comme une ombre.
Elle m’a suivi ça et là, aux quatres coins du monde.
Non, je ne suis jamais seul avec ma solitude.
Quand elle est au creux de mon lit, elle prend toute la place,
Et nous passons de longues nuits, tous les deux face à face.
Je ne sais vraiment pas jusqu’où ira cette complice,
Faudra-t-il que j’y prenne goût ou que je réagisse?
Non, je ne suis jamais seul avec ma solitude.
Par elle, j’ai autant appris que j’ai versé de larmes.
Si parfois je la répudie, jamais elle ne désarme.
Et, si je préfère l’amour d’une autre courtisane,
Elle sera à mon dernier jour, ma dernière compagne.
Non, je ne suis jamais seul avec ma solitude.
Non, je ne suis jamais seul avec ma solitude.
‘Troostende eenzaamheid’ komt uit de koker van de neurowetenschapper Ramón y Cajal, die het alleen zijn in zijn laboratorium verheerlijkte, omdat alleen dan de originele gedachten zonder afleiding binnen konden komen. Ik herken het bij het schrijven van deze kleine stukjes. Mijn eenzame afzondering vindt plaats in de vroege ochtenduren nog voordat de merel haar eerste triller laat horen, nog voor auto’s en brommers de stilte van de nacht uiteen scheuren. In die rustgevende stilte vloeien de woorden hun natuurlijke stroom.
Bij heftig verdriet kan afleiding de pijn verzachten maar juist ook de afsluiting zijn voor andere prikkels van buiten af. Door alleen met het verdriet te zijn, de rauwe pijn het scherpst op de snede te voelen, vraagt het om een directe verwerking en blijft het niet pratten in een jarenlange hunkering naar een onverwoord gemis. Het heeft handen en voeten gekregen. Mijn emotie kiest te allen tijde de weg van het woord. Zodra er betekenis aan is gegeven neemt het een stuk spanning weg.
Ooit lang geleden in de jaren zeventig moest ik een grote verwarring verwerken. Ik had een trouwe vriendschap van jaren verruild voor een oppervlakkige spanning van het avontuur. Het was een wonderbaarlijke beslissing en had met veel factoren te maken. Een van die factoren was de eenzaamheid binnen de relatie. We waren onafscheidelijk veel samen en toch was ik heel erg alleen. Het had ook te maken met mijn eigen groei en ontwikkeling. Het heeft heel lang geduurd, een eenzame periode van wel een half jaar, eer ik dat, en de misstap die er op volgde, verwerkt had.
Spijt heb ik er nooit van gehad, wel heb ik ten volle het begrip ‘eenzaamheid’ leren kennen en in alle gevallen was het woord een dankbaar instrument om er mee aan de slag te gaan, in plaats van het lijdzaam te ondergaan. Daarna kon alleen zijn heel troostend en helend zijn. Geen eenzaamheid maar de zoete rust van het bewandelen van een eigen pad.
Deze verbinding met het verleden heb ik nog niet eerder gezien. Ik had er nog geen woorden voor gevonden. Hier ziet, in deze overpeinzing, opeens een oorzaak het licht. Zo troostend kan de gedachte alleen al zijn. Wat een woord niet los kan maken.
La Solitude bracht heel wat mijmeringen te weeg in die dagen van zelfverkozen eenzaamheid. Het bracht de zachtheid binnen, de aanvaarding. Voor mij was vanaf dat moment het alleen zijn met de vrije gedachte verbonden en de ruimte die dat geeft in een leven. Nooit meer troostende eenzaamheid, maar het verrijkte solitaire leven naast zoon en poezebeest Pluis. Mijn thuis.
Mijmeringen 
Een gedachte over “Ma solitude.”
Reacties zijn gesloten.