Eergisteren stuitte ik  per ongeluk op een documentaire van Hans Polak uit 2000 over de afdeling Vangnet en Advies van de Rotterdamse GGD. Wie daar terecht komt volgt daarna vanzelf het vervolg: De bemoeizorgers en even later ‘leven in een garagebox’ van zorg voor het gezin, dat op 25 juli gepubliceerd werd onder de titel ‘Aan lager wal’ en gefilmd is in oktober 2016.

Toen ik het terug zocht, dacht ik te moeten zoeken op ‘In de war’. Dat klopte niet, maar was wel een logisch gevolg van een ochtend deerniswekkend leed op het netvlies. Alle mensen die onder behandeling waren of in het vizier lagen van dergelijke zorginstanties waren deerniswekkende gevallen van mensen die het net niet hadden gered in de maatschappij, omdat ze ‘in de war’ waren of omdat ze door de problemen verward geraakt waren.

Onder de documentaire van het tweetal in de garagebox stond een vernietigend commentaar van iemand, die erg boos was dat de man, ondanks zijn COPD nog rookte en zo zichzelf te gronde bracht. Ze hadden geen medische zorg. De wonden aan zijn voeten zorgden voor de grootste problemen, en de vrouw raakte gedesoriënteerd van de geestelijke kommer en kwel. Het was intriest om te zien, hoe je als mens kan afglijden op grond van vermeende keuzes, die een averechtse uitwerking hebben.

Spiegeltje, spiegeltje…

‘Spiegeltje, spiegeltje’ dacht ik, toen ik het narrige, bittere commentaar las. Daarbij kwam onmiddellijk de spreuk van lang geleden boven drijven: ‘Hij die zonder zonde is, werpe de eerste steen’. Verbeeldde ik het me nou, of zag ik daar de dreigende vinger boven de kansel uitsteken in een van de preken die over onze kinderhoofden heen denderden, met een waarschuwende blik erachter aan en hoorde ik het geschuifel van de omstanders in hun mottenballen gesteven zwart terwijl de hoeden boven onze hoofden instemmend knikten.

Het gaat hier niet om de oorzaak, het gaat, weer die vinger, om de lediging van het kwaad. Deze mensen hadden hard zorg nodig. De documentaire van Polak laat dat ook overduidelijk zijn. De veerkracht en de empathie, waarmee die Rotterdamse engelen tussen de psychische problemen door laveren om die verwarde mensenziel in de waarde te laten en toch naar een hoger plan te helpen, is zo bewonderenswaardig, dat ik ter plekke een stijgende bewondering voelde opkomen. Iedereen die gewerkt heeft met mensen aan de schaduwkant van ons rijke luxe leven, weet hoe zwaar en moeilijk het is. Hoe snel deuren worden dichtgeslagen omdat de angst, de vertwijfeling en de schaamte zorgen voor gebroken contactdraden in het sociale circuit van die arme vereenzaamde medemens.

De oude, letterlijk op haar enkels lopende zanglerares, schuifelde aan haar helpende hand. Wekenlang was die niet verder gekomen dan de voordeur met het bericht dat het helemaal goed ging met mevrouw. Uiteindelijk maakten ze samen een pure zegetocht toen de gang der gangen eindelijk naar de orthopeed werd ingezet. Ze kreeg deugdelijke steunende kistjes aangemeten, die ze natuurlijk ook niets vond, want alles wat nieuw was, was per definitie niet nodig en niks. Haar kranige verwarde dappere koppie straalde alle onzekerheid van de wereld uit, ondanks dat haar stellige mond hele andere dingen beweerde.

https://www.youtube.com/watch?v=ldjQMhbZvF0

Dat je daar door heen kan kijken maakt een hulpverlener bijzonder, die stijgt naar een hoger plan, omdat je dit voor elkaar krijgt, zonder iemand geweld aan te doen. Hetzelfde geldt voor de  vrouw en haar jonge stagiaires en medewerkers van Zorg voor het Gezin. Liefdevol meebewegen en in massseren tot iemand zover is, dat hij overstag wil gaan uit vrije wil, waardig en respectvol. De kracht van de zorg in optima forma. Chapeau.