Terwijl ik dit schrijf, draai ik  met regelmaat het hoofd even naar links om een glimp van het nachtleven te vangen in de ochtendschemer. Dat komt in een flits voorbij, je ziet alleen de contouren en het wapperen van de gespreide vleugels met hun vlieghuid. Er heerst grote bedrijvigheid en ze vliegen af en aan om, zodra het lichter wordt, te verdwijnen. Schimmen in de nacht. Mijn eigen dakdieren, naast de kraaien boven in de goot. De kleine dwerg. Vleermuizen in de stad.

Lang geleden was er een project vleermuizen op school. Er kwam iemand over vertellen van de natuur en milieu educatiedienst. Ademloos keken we naar de kleine wonderlijke, dieren, die door hun vroeg oude gezichten en het zwarte leerachtige vel de prehistorie dichter bij huis haalden. Om het nachtelijke zwart  waarin ze vlogen te evenaren, had ik een grote koelkastdoos, zwart laten verven. Voorpret op zich, deurtje erin, zaklamp erbij voor als het te eng zou worden om binnen gegriezel te halen of door anderen wat Zen. Net hoe het uitkwam.

Nu de lucht langzaam rood optrekt en een eerste vogel aan zijn vlucht begint, zijn ze weer verdwenen. Ze zitten klaarblijkelijk in de spouwmuren aan de bovenkant van het huis en zorgen er naarstig voor dat de krassende kauwen overdag boven hen geen weet hebben van hun bestaan. Het lukt niet om ze vast te leggen, wel het tweeduuster zelf, dat zoveel leven draagt. Een mug zijn ze vergeten. Die zoemt hier rond en houdt plagend wakker.

Vleermuizen vormden lange tijd onderdeel van de angst voor het duister met het beeld van Dracula op mijn netvlies, ooit met kinderogen gezien. De stomme film waar het zwart nog zwarter scheen en dat de lijkbleke huid van graaf Dracula deed oplichten. Ook al kwam er geen kleur aan te pas, toch was het bloed roder en angstaanjagender dan in welke film ook. De vleermuizenschim die opvloog als Dracula zijn slachtoffer had gemaakt, was de krachtige bevestiging van de mare, drager van de angst, die rondwaarde. Later zou Christopher Lee Dracula neerzetten op een manier, waarop ik Transylvania nooit meer als een willekeurig deel van Roemenië zou kunnen zien. Vleermuizenmythe.

In de vreedzame stilte van de nacht, bij het stilaan ontwaken van de stad, met Poes Pluis soezend op het bed, aaibaarheidsfactor honderd procent zoals de vacht van die kleine dwerg lijkt, blijft die wonderbaarlijke natuur verwonderen. Zoveel schoonheid op mininiveau, zoveel leven in de stad als je de ogen opent.

Ik heb een vleermuizenbroek. Eerst nog niet, maar toen de vleermuizenman langskwam ontdekten de kinderen een zweem van vleermuis in het broekpatroon. Dat kon geen toeval zijn. Mijn kinderogen hadden vooral vrees ontdekt met Dracula en consorten, dat wilde ik hen besparen. Bovenin de zwarte doos had ik een zwart gaas met kleine vleermuizen gehangen, die oplichtende ogen hadden, fel geel en rood. Angstaanjagend doemden ze uit het zwart op als de zaklamp aanging, dus eerst zelf ervaren hoe dat voelde. Ingevouwen als een vleermuis in het zwarte gevaarte voor het aanschouwen van het effect. Dat viel reuze mee.

Spelend griezelen is wat anders dan choquerend griezelen met een ‘levensechte’ vampier op het doek. Er werd in ‘De Vleermuis,’ zo noemden we de doos, genoten van het donker tot hij uit elkaar viel.  Stuk gespeeld met griezels, gillertjes, het verkneukelend genieten van de spanning en de kriebels werden weggezongen: ‘In de vleermuis is het donker, waarom zou het donker zijn, in de heldere maneschijn, Anna Maria koekoek.’ (in variatie op een thema). Vleermuis was rijp voor de vaalt.

De eerste kauw is wakker, twee uur nadat de laatste vleermuis voorbij vloog. Het is 6.13 uur. De stad ontwaakt terwijl het nachtelijk leven verder dut, veilig ingevouwen tussen spouwen.