Om over na te denken

Na een zaterdag hard werken, dat wil zeggen voor Lief, want ik maak nog steeds een pas op de plaats of foto’s van de ontluikende lente, is er ruimte voor een fijne film.

We kiezen ‘Incendies’ een Canadese dramafilm uit 2010 van Denis Villeneuve. De film is gebaseerd op een toneelstuk uit 2003 van Wajdi Mouawad. Het is een prachtige film, waarbij een tweeling na de dood van hun moeder twee brieven meekrijgt om door te geven aan hun vader en hun broer. Van de eerste dachten ze dat hij overleden was en van de tweede hadden ze geen weet. De kinderen zijn niet onverdeeld trots op hun moeder, integendeel. Als de dochter op onderzoek uitgaat, komt ze erachter dat hun moeder een onwaarschijnlijk dappere vrouw is geweest. De ontknoping is een totaal onverwachte. Hier is heel duidelijk dat de moeder nooit heeft gesproken over haar leven in het land waar ze geboren is. Het beeld dat de kinderen van haar hebben lijkt in niets op wat ze werkelijk geweest is. Gaandeweg de zoektocht ontdekken ze haar vechtlust en haar dapperheid pas.

Hoe rolt het leven zich uit. Wat deel je en wat perse niet en waarom. Zo zou ik om een hoekje willen kijken van de geschiedenis om de oorlogsjaren te observeren en de rol van mijn ouders daarin. Er zijn flarden van mijn moeder, van mijn vader en van mijn oom die ondergedoken heeft gezeten die daar ook hachelijke situaties heeft meegemaakt. Het zijn losse momenten, behalve dat van mijn oom want die heeft zijn relaas opgeschreven. Een tocht met de kinderwagen, parachutisten, mijn moeder, het station, een looptocht naar Kampen om voedsel te vinden, een ondergedoken vader in Noord Holland. Als wij het aan elkaar breien wordt het waarschijnlijk toch weer een ander verhaal dan hoe het werkelijk geweest is. Zo gaat dat. We kunnen ons helaas nog niet katapulteren naar die tijd, die we alleen maar via films, boeken en oude Polygoon-beelden eigen kunnen maken.

Als de kinderen zich proberen voor te stellen hoe onze tijd in Leiden was, het eerste kleine appartementje in dat spaarzaam bewoonde huis, de trappen, het keukentje, de geuren, de kleuren, de was aan de deuren. Maar ook mijn geworstel in dat eerste verpleegtehuis waar ik op de bonnefooi ging werken, Zonnegloed op z’n Zweeds, mijn eerste handelingen, het overwinnen van de angst daarbij, mijn eerste overleden persoon, mijn manier om harten te winnen, die vreselijke spanlakens en de wanhoop van de verwarde mensen eronder. Het bracht veel zekerheid over hoe het niet moest en de stap naar het Academisch Ziekenhuis was niet groot, maar wel een verademing, al voelde ik me nog steeds dat beetje naïeve kind van mijn ouders.

Op Instagram komt een interview van de zus van Dieuwertje Blok met Eva Jinek langs, waarin het grote optimisme van Dieuwertje doorsijpelt. ‘Ze heeft ons er doorheen gesleept’, zeggen zowel haar man als haar zus. Door haar laconieke houding, ‘Ik ben niet in de wieg gesmoord’ en in de wetenschap dat ze niet bang was voor de dood heeft ze het rouwen in zekere zin lichter gemaakt. Ook dat is iets om over na te denken.