Juist de ongrijpbaarheid ervan

Lieke Marsman schrijft zo, dat je na elke uitspraak, gedachte of overpeinzing zelf eveneens aan het denken wordt gezet. Op die manier is het dunste boekje, dat ik in lang gelezen heb, tevens een oneindig dik boek, dat niet uitgesponnen raakt in mijn hoofd. Als gedachten dan zorgen dat ik afdwaal tijdens het lezen, blader ik terug en lees en herlees nog eens de zinnen woord voor woord. Een boek van waarde, over wandelen met de dood. ‘Alles wat ik tot nu toe heb gedaan, heb geleerd, alles wat me overkomen is ontoereikend,’schrijft ze. Het woord valt uiteen in lettergrepen on-toe-rei-kend, waardoor de impact nog groter wordt. Ik zal vanaf het begin opnieuw gaan lezen, nog zorgvuldiger en nog trager de zinnen en de woorden, de lettergrepen en letters trachten te voelen, te doorgronden en dat waar naar ze streeft. Doodgaan met hoop.

Dit was vanmorgen omdat het boek ‘De Nomade’ beneden lag en Lieke Marsman haar boek: ‘Op een andere planeet kunnen ze me redden’ onder handbereik naast me op het lege kussen.

Ondertussen gaat het familieleven onverdroten door. Gisteren was de verjaardag in petit comité van de oudste kleinzoon een heerlijk samenzijn. Twee goede vrienden, de broertjes en enkel ons hele gezin met aanhang op een zoon na. Er was soep, er waren heerlijk broodjes uit de zuurdesembakkerij die in de metaal kathedraal zit en daarna taart. Natuurlijk, een feestje zonder taarten is ondenkbaar. Appel, confetti en aardbeienbavarois werden gretig afgenomen. Mijn lieve schoonzoon sneed ze aan met zijn bekende Franse slag, het best te omschrijven als gul en groot.

Het was een aangenaam kouten en na alle heerlijkheden verdwenen de jongens naar beneden. Dochterlief en co gingen, zoonlief en co kwamen en de warmte en de sfeer aan tafel bleef. Tegen half negen was bij mij de koek op. Tijd om te verkassen. Dag lieverds. En vandaag? Weer een feestje. Tante Pollewop wordt zes. Nu kan ik eindelijk mijn getufte schilderij van haar Ipad-tekening aan haar geven. Ben zo benieuwd hoe ze het zal vinden. Het wordt vast druk, want het feest is de hele dag en er zijn veel vrienden en vriendinnen voor haar van vrienden en vriendinnen van dochterlief en schone zoon, tel daar de hele familie van beide kanten bij op en het is een vol huis.

Lief wenst me zoals elke morgen al het goede toe: ‘Jo reggelt Kedvesem’ en stuurt een foto van een ruim in bloei staande Hof met het bericht mee. Als ik goed kijk zie ik twee merels vlak bij elkaar zitten. Mooi symbool voor deze lentekriebels. Nog maar zeven dagen.

Als ik het relaas van Lieke Marsman verder lees, dan heeft ze zojuist het gevecht met haar behandelend arts, die voortdurende bezwaren opperde, beëindigd, dit tot haar grote opluchting. De woorden van Jevtoesjenko indachtig:

‘Het is eentonig—altijd juist te handelen./Het is saai je expres te misdragen./Maar het is geweldig niet te weten wat je nu eens zal doen.’

Want als ze de arts-patient relatie stopt schrijft ze: ‘Ik heb geen idee of het gras elders groener is, maar het is geweldig niet te weten wat je nu eens zal doen.’

Het leven duikelt alle kanten op. Ik bewonder haar moed om het lijden aan te gaan. Voortdurend zijn er flitsen van het eigen handelen in zo’n situatie, maar dat weet je pas als het er is, want het is onvoorstelbaar en daarom dapper om het te benoemen in dit boek. Juist de ongrijpbaarheid ervan.