Voor nu de warme herinneringen

Vanmorgen al vroeg uit de veren om even bloed te laten prikken voor de jaarlijkse controle. Altijd fijn zo’n onderhoudsbeurt, want volgende week wordt het resultaat besproken en als alles goed is, kun je er weer een jaartje tegen.

Zoonlief belt. Hij heeft een vervanger gevonden voor onze lieve Truus. Met een hogere instap en een wat grotere kofferruimte. Nu kan ik in maart van auto wisselen. Fijn zo’n lieverd in de buurt, die al die zakelijke gesprekken met groot gemak weet te voeren en vooral ook op de kleine addertjes let. Die kan ik in mijn argeloosheid vergeten of niet eens door hebben.

Van de week kreeg ik van vriendinlief de tip om de podcasts te beluisteren van het Volksmuseum Utrecht. Ze gaan over de wijk waar ik ben opgegroeid, namelijk Het Ondiep. Er zijn interviews met de authentieke bewoners te horen, die er opgroeiden in de jaren vijftig en zestig. Ze zijn ongeveer net zo oud als ik. Het is heerlijk om naar het echte Utrechtse accent te luisteren en er wordt veel aangehaald wat allang uit het straatbeeld verdwenene is. Iemand memoreert dat er destijds in iedere volksbuurt een slager, een bakker en een melkboer was. Supermarkten waren er niet. Wel was er een De Gruyter in het Ondiep richting Amsterdamse straatweg, een echte kruidenierswinkel met zo’n specifieke geur en een prachtig tegeltableau aan de wand. Je kon er koffie vers branden en er was geen zelfbediening.

Ene Cor vertelt er over de kerstbomenoorlog. Wij noemden het kerstbomenjacht, maar oorlog was een betere omschrijving voor het geweld waar mee het gepaard ging. Er waren grote groepen jongeren uit verschillende wijken, zoals bij ons de Hooipoort en de Sterrenwijk die het opnamen tegen het Ondiep. Al mijn broers deden er aan mee. Het was zaak om een zo groot mogelijke hoeveelheid bomen te verzamelen voor oud en Nieuw, want dan werd om twaalf uur de fik erin gestoken op het landje aan het begin van onze straat. Het ging er niet zachtzinnig aan toe met boksbeugels, stenen en spijkers op een plank. De bomen werden bij ons in de tuin verzameld omdat mijn vader politieagent was en er misschien nog enig ontzag zou gelden, al werd het des te spannender om ze dan te pakken te krijgen.

Die oud en nieuw avonden waren een beleving op zich. Om twaalf uur stonden alle deuren open van de straat en wenste je alle buren gelukkig nieuw jaar, ook de luitjes aan de overkant. Dan moest je wel tussen de rotjes en die vreselijk veel lawaai makende gillende keukenmeiden door laveren. Geen sinecure voor een angsthaas voor vuur. Gezellig was het wel. Buurman van Luyn had steevast een borrel teveel gedronken en gaf steevast met die grote lippen twee klapzoenen op je wangen, terwijl je al dronken werd van de lucht alleen. Bij iedereen viel wel een oliebol te halen. Die werden natuurlijk zelf gebakken en stonden in grote zinken teilen in de kelder afgedekt met een theedoek. Dat mocht ook wel met het grote gezin. Ze gingen in de week erna allemaal schoon op.

Ach ja, die goeie ouwe buurt. Met het abattoir, zijn kerk en de scholen, met de mensen waarvan je precies wist hoe er geleefd werd. Met de kinderen uit de straat waar je de helft van je opvoeding van kreeg. De wijk als veilige haven, ons kent ons. Een veiligheid die ook beklemmend kon werken. Mijn moeder had er een gouden stelregel voor gevonden. Altijd in voor een praatje maar over de heg, op de koffie ging ze niet, wars van roddels dat ze was. Bovendien was er nauwelijks tijd voor. Lief en leed, een echte volkswijk, en voor nu de warme herinneringen.