Braakliggen.

Dingen gaan zoals ze gaan. In de trein terug van Groningen naar Utrecht stak een verdwaalde NRC uit een van de plastic netjes aan de rugleuning van de volgende stoel. Ha, even iets anders dan een boek. Boffen.

Op het moment zelf had ik kennelijk de rust niet om te lezen en vlogen de ogen, in dezelfde sneltreinvaart als de intercity in verhouding reed, over de koppen heen. Hier en daar dwaalden ze naar het artikel af, als er een aangrijpende of opvallende aanduiding de aandacht had getrokken. Rusteloos sprokkelde ik alle losse onderdelen bij elkaar en vouwden ze op tot handbagage-formaat, groot genoeg om in de bruine tas te passen, naast het boek over Camille Claudel, het opschrijfboek en de goudkleurige zakjes van de Hema, waar ik op de heenweg zorgvuldig het cadeau had ingepakt.

Een NRC laten liggen, is zoiets als geld weggooien. Ik was blij dat mijn voorganger zo achteloos was geweest. Nu, vannacht, werpt het zijn vruchten af, die bewaarwoede van je-kan-maar-nooit-weten-wanneer-je-er-tijd-voor-hebt. Ik heb zeeën van tijd op dit moment. De vakantie is nog niet eens begonnen, want weekenden tellen niet mee. Die zijn normaliter altijd al vrij.

Maar vannacht, morgen uitslapen, had ik dus nog deze kers op de taart liggen en viel ik recht in de armen van Francine Oomen, een van mijn geliefde kinderboeken schrijfsters. De ondertitel van de kop van het artikel: ‘Het was op, ik was op‘ bracht, wat ik al vermoedde. Het artikel ging over de overgang in het algemeen en over die van Francine Oomen in het bijzonder. Het is wonderbaarlijk, dat over deze fysieke teloorgang van ons lijf veel geschreven wordt en dat het toch zo weinig aan empathie oplevert. Dat heeft alles te maken met de ervaring.

Alleen wij vrouwen die er middenin zitten of gezeten hebben, weten exact waar het over gaat. Voor de ander is het al gauw gezeur, een afdoener voor al die verantwoordelijkheden, waar mensen geen zin in hebben, een doekje voor het bloeden. Dat laatste kan je vergeten, dat bloeden wel te verstaan. Er komen schommelsgewijs nog wat druppels aan te pas, in sommige gevallen nog een paar keer een zondvloed, maar dan is de bron toch echt opgedroogd. Het ontrafelt daarmee wel precies de kern. Niet alleen voelt het zo, je bent zowel geestelijk als lichamelijk uitgeblust.

Francine heeft er een mooie term voor gevonden. Ze noemt het braakliggen. Een fase waarop de boer zijn ontgonnen land rust geeft om te kunnen regenereren. Dat laatste is nu net waar het omdraait. Als de mallemolen zich in gang zet, symptomen, die afgedaan worden als hyperventilatie, psychische druk, een verkeerd eetpatroon, je finaal van de sokken hebben gebracht en jij je tot op het bot uitgekleed maar niet gehoord voelt, valt daar plotseling de luwte.

Symptomen verdwijnen als sneeuw voor de zon, zoals ze, even plotseling, zijn gestart. De werkmodus verloopt van ambitieus naar begrip omtrent het oorspronkelijke, het waarachtige van het werk en het leven. Het lijkt op berusting maar het is verwerking.  Ik kijk naar de veel jongere Francine Oomen dan op de foto’s van haar middelbare teloorgang, alleen haar hangende oogleden heeft ze gecorrigeerd. De rest hoeft niet te hangen, daar  valt aan te werken. Na het braak liggen, het schudden van de kaarten, het ophogen van het restant aan hormonen, blijkt de soepelheid van geest groter dan ooit tevoren, mits er tijd en ruimte aan gegeven wordt. Het levert creativiteit en energie op. Het brengt een nieuwe golf van inspiratie met zich mee, die los staat van de knellende dwingende prestatiedrang.

Op dat punt, in die orde van grootte, was ze als ‘een emmer zonder bodem, zegt ze in het interview. Mijn eigen moeder waarschuwde cryptisch. ‘Het blijft water naar de zee dragen’ was de verzuchting bij zo’n vruchteloze dwaling in de queeste naar dwangmatig doelgericht, aanzien en schouderklop. Daarmee is alles gezegd. Die stuwing, het kolven en de afvloeiing om daarna ten leste braak te mogen liggen tot de geest weer vruchtbaar is en voedend. Hand in hand met de natuur en fijn als je weet dat dat het voorland is.