Fietsen en lezen in een adem

Gisteren bij zomergasten was de film ‘Hors Normes’ op televisie volgens zus. Maar dat was vorige week en toen raakte ik al in de ban van dit schrijnende juweeltje. Nee, dit is geen verschrijving of een contradictio in terminis. Het drama, dat een afspiegeling is van de realiteit, is heftig, het acteertalent fantastisch. Buitengewoon in alle opzichten, zoals de titel aangeeft. Het aangrijpende verhaal van kinderen met een zware autistische stoornis, die op grond van hun ongebreideldheid binnen hun beperkingen en het ongecontroleerde, agressief gedrag geweerd worden in de instellingen, worden onder de hoede genomen door twee vrienden. Op geheel eigen wijze gaan ze met hart en ziel met deze buitengesloten groep te werk. Ze beschikken daarbij over de enige middelen die licht kunnen brengen, namelijk liefde en oneindig geduld, naast vertrouwen in de goede zaak. Het staat lijnrecht tegenover het beleid van platspuiten en opsluiten, dat doorgaans gehanteerd wordt en dat, niet zelden, meer agressie teweegbrengt.

Daarbij snijdt het mes aan twee kanten, want als begeleiders kiezen ze voor kansarme jongeren. De inspectie zit hen achter de vodden vanwege de opleidingseisen. Wat zich ontwikkelt, is een groeiende bewondering voor de bergen werk die de twee vrienden, Stéphane Benhamou en Daoud Tatou, in de realiteit in de stad St. Deniz, verzetten. De film is opgedragen aan Johann Bouganim, de eerste autist die Stéphane onder zijn hoede kreeg. Een rol die subliem vertolkt wordt door Benjamin Lesieur. Een subtiele verwijzing naar samenwerken en grenzen doorbreken plus de draagkracht daarvan, schuilt in het feit dat Stéphane een Jood is en Daoud een Moslim, die beiden perfect door dezelfde deur kunnen.

De regisseurs zijn Olivier Nakache en Eric Toledano, die ook Intouchable hebben gemaakt, eveneens geïnspireerd door een waar gebeurd verhaal. Deels zijn de acteurs de autisten die Stéphane onder zijn hoede had en daarmee maakt eventueel vals sentiment plaats voor oprechte ontroering.

In werkelijkheid is het feit, dat dit probleem zich voordoet en men er geen afdoende oplossing voor heeft, een schromelijke tekortkoming. Bovendien legt het de zenuw bloot van het onvermogen bij de aanpak van ernstige psychiatrische stoornissen en de onmacht om de veiligheid te waarborgen voor deze groep kinderen en hun ouders, die op alle fronten buiten de boot vallen.

Dochterlief appt een foto door van een plantje en vraagt of het weg moet of bewaard. Het is de Verbascum en daar zijn insecten verzot op. Ze meldde ook nog, dat er wel gemaaid wordt in mijn tuin. Buurman van de hoek had dat al eens aangeboden en de tweede keer, nog vóór de pols, had ik toegezegd. Een voorzienende blik. Het zou ook de achterbuuf geweest kunnen zijn, die dat eveneens had geopperd.. Dat is het betere tuinenwerk, men helpt elkaar als de nood aan de man of vrouw is.

Vandaag kruip ik op de binnenfiets voor enkele kilometers. De buien houden nog een tijdje aan, maar er gloort licht aan het eind van de week. Schoonzoonlief belt de woningbouw voor de dakplaten en dan is al het leed geleden. Zelfs in de stortbuien van de afgelopen dagen kwam er geen druppel meer door het dak. Hij mag de dakdekkers de hemel inprijzen.

Vannacht droomde ik over een prachtig halletje, boven, met zelfklevend fotobehang, zwart met prachtige bloemen. Klussen gaat zo lichtvoetig in de nachtelijke uren met de ogen dicht. Geen kwaal die het belemmert. In de ochtendschemering is de spijt om tevergeefse denkbeeldige arbeid groot, maar ook een stimulans om er een beetje over te peinzen.

De lucht betrekt, ik duik in het boek met opa. Het tijdloze leven van gisteren. Maar eerst even fietsen, naar het eiland dan maar. Ik voel een experiment aankomen. Ik ga ervoor. Fietsen en lezen in een adem.