Voor straks en voor later

Aleid Truyens geeft een minstens zo prikkelend antwoord op wat ze noemt ‘een prikkelend essay’ ‘Ontvadering-Het einde van de vaderlijke autoriteit’ van Frank Koerselman over het verlies van vaderlijk gezag en autoriteit in de Volkskrant van gisteren. Het begint met een anekdote. Een Frans jongetje rende naar zijn grootvader, toen hij geschopt en geslagen werd. De grootvader omhelsde en troostte hem niet, maar beet hem toe zichzelf te verdedigen. In het Frans klinkt dat nog meer afgemeten, als hij dat ene woord sist: Défends-toi’. Koerseman onderschreef de houding van de grootvader. ‘Niet huilebalken maar terugmeppen’.

Dat brengt me naar een voorval uit het verleden. Ik was een stevig kind. Te veel jaren hadden goedbedoelde buurvrouwen mijn schattige krulletjes omgezet in extra koekjes, drie in de pan en boterhammen. ‘Wat kan ze lekker eten’, vonden de dames

.

De nadelen daarvan hebben een lange nasleep gehad. Maar aan de dikkigheid an sich lag het niet. Het was meer de manier, waarop ik me ermee in de strijd wierp. Schaamtevol, onzeker, schuchter en faalangstig. Kortom het verlammende scenario. Toen ik dan ook op een gegeven moment ruzie kreeg met een van de haaibaaien van de buurt, een meisje dat niet bij mij op school zat, begon het getreiter. Ik werd opgewacht na school. Het liefst op het landje achter het huis of in de smalle poort ernaar toe, waar ik geen kant op kon. Ze had een groep gelijkgezinden om zich heen verzameld en ze waren met drieën of vieren. Daar, in die stille poort, kreeg ik dan een schrobbering van formaat tot ik  huilend ik de tuin in rende. De eerste keer ook naar binnen. Stikkend van woede en verblind door de tranen met bloeduistortingen op benen en armen. Mijn moeder zat aardappelen te schillen. Ze stopte niet met de handeling. Ik deed mijn verhaal. Er werd geen emotie getoond, geen medeleven, geen ach en wee. er werden geen zalfjes en kussen uit de kast geplukt, maar ik kreeg als advies een nuchter; ‘Ga eens met ze praten’. Vanaf dat moment vielen een aantal emoties in het slot. Nooit zou ik er nog iemand deelbaar van maken. Dat was de les.

Een  ander voorval  heel veel jaren later. Ik werkte al op school. De groep ging uit. Het was hectiek, want er zaten rond de dertig kinderen in, die allemaal door hun vader of moeder werden opgehaald. Een jongetje wilde aan zijn vader de kuikentjes laten zien die onder de groeilamp op de balie stonden. Hij wipte erop en wees ze en voor een aan. Zijn dromerige, altijd wat afwezige blik, vulde zich met liefde en genegenheid. Hij was zo enthousiast dat hij te ver over de balie heen schoof en ineens aan de achterkant in de gemeenschapsruimte stortte. Het jongetje dat nooit huilde, brulde dikke tranen. Zijn vader knalde er een keiharde vloek achteraan en liep om de balie heen om zijn zoon bij de arm te grijpen en hem te sommeren op te houden met huilen. ‘Dat doen we niet’. Er vielen veel puzzelstukken op hun plek in dat ene ogenblik. Toen ik later het verhaal hoorde over zijn huiskonijn dat steevast de kerst niet haalde, een soort ‘Flappie avant la lettre’, dacht ik het mijne van die Spartaansche opvoeding. ‘Een … huilt niet’ was het adagio. Het goldt zowel voor hem als voor de zussen.

Ze verhuisden voordat ik grip had op de thuissituatie en dat was niet de eerste keer. Psychiater Koerselmans schrijft dat zonder vaderlijke waarden, borderlineachtige identiteits-‘fluïditeit’en Narcistische zelfoverschatting van symptomen tot norm worden. Toe maar. Terugmeppen zou ons behoeden versus de softe aanpak van moeder de vrouw. ‘Zachte heelmeesters maken stinkende wonden’ werpt het verleden op. Aleid Truyens weet het antwoord. De samenleving kan het best stellen zonder ‘IJzeren Heinen’ als gezinshoofd, is haar eindconclusie.

Ik ben het met haar eens. Ik hou van mannen en vrouwen, die mens durven zijn met gevoel en empathie, met liefde en compassie. Daarmee zal de wereld een stuk evenwichtiger worden, dan toen de man zich de alleenheerserij toe eigende in een eigen maakbaarheid en in hun superioriteit boven het leven gingen staan. Factor tijd speelt een rol. We hebben de gelegenheid gekregen om voldoende tijd te steken in meerdere waarden, om prioriteiten te verleggen. Deze tijd schudt nog meer door elkaar dan anders en verlegt de aandacht automatisch naar elkaar in de naaste omgeving. Om te koesteren en vast te houden, voor straks en voor later.