Ons gedeelde leven

Al een paar weken stond de afspraak vast. Met vriendin naar Zwolle, want daar was het werk van Alberto Giacometti te bewonderen en Lynn Chadwick, De lopende man kwam ik al eens tegen in the Nationall Mall in  Washington. En van de laatste had ik Dans IV al ontmoet in de Fundatie zelf, maar een heel museum vol met de sculpturen van deze twee grootheden was een ervaring op zich. De tentoonstelling heeft de toepasselijke naam Facing Fear. Hun werken worden vooral toegeschreven aan de ontberingen van de tweede wereldoorlog en als een antwoord op de ontwrichtende dreiging van de koude oorlog. De schimmige gestaltes van Giacometti versus de markante  hoekige mensen van Chadwick, die in het verloop van het proces zich steeds ronder en zachter gingen plooien, drukt vooral de persoonlijkheid van de makers uit.

Bij ieder beeld waren we ontroerd door de details, Chadwick en de bek van de brulkikker of de tanden van de leeuw. De dunne pootjes waarop ze balanceerden in al hun hoekigheid. Bij Giacometti was dat de hond en de kat, zo aandoenlijk. Met een minimum aan brons het optimale bereiken, als je recht voor het dier ging staan, restte een lange dunne streep en verder niets meer. Zelfs de flanken waren teruggebracht tot het geringste aan ingenomen ruimte. Ondanks het schrappen en schaven boetten de figuren van Giacometti niet in op kracht. De beeldenpartijen eisen imposant en dwingend de aandacht op zodra ze gegroepeerd zijn. Beneden in de grote zaal staat zijn ‘Femme de Venice’ , acht beelden die roerloos en indrukwekkend hun aanwezigheid verkondigen. Maar ook in het vrije veld, waar de lopende man ons tegemoet haast, wandgroot , met het beeld zelf ervoor, blaast hij me van de sokken. Het fragiele, kwetsbare naast het onverzettelijke hoekige versterkt elkaar oneindig.

In de filmzaal kon je een indruk opdoen van het leven van beide kunstenaars. Die van Chadwick verhelderde vooral, omdat het proces tot het maken van zijn beelden onmiskenbaar voortkwam uit het lassen van figuren, grote bewegende mobiles. Van lieverlee vulde hij het lijnenspel op, een heel eigen en boeiend proces, waar Giacometti steeds meer los liet. Dat het daarmee niets af deed aan het monumentale van zijn beelden is de ware kracht van de kunstenaar.

We dwaalden rond en vormden ineens een onderdeel van het Gesammtkunstwerk van Yuri Honing en Mariecke van der Linden, een heftige ervaring die er eigenlijk niet meer bij kon. De hele zaal, vloer en wanden waren een groot schouwspel. De zware zwarte gordijnen die als ingang dienden, hadden een waarschuwing kunnen zijn, de duistere waanzin van een oorlog of iets dergelijks, waar ik eigenlijk nog de schoonheid vast had willen houden en weer hervond beneden bij de Vrouwen van Giacometti en de vreemdeling van Chadwick.

Overal viel omheen te drentelen en dat was een prettige bijkomstigheid, aanraken mocht niet. Liefkozend aaien van dat gladde Chadwick brons of het ruwe van Alberto was ten strengste verboden. Alle sokkels waren wit omlijnd met een ingebouwde alarmdraad. We hadden even daarvoor de bronzen Adam van Rodin voor het stadhuis in Zwolle beroerd, maar die was gladjes gepolijst geweest. Het drukte de pret niet. Met een hoofd vol aan indrukken en een telefoon gevuld met geschoten plaatjes smaakte de kerrysoep meer dan goed.

Met voldoening keken we terug op wat we daarnet gezien hadden. Wat was het meest indrukwekkend. De leeuw, de brulkikker, de hond en de kat, de gegroepeerde figuren van Giacometti op de zwarte platen, de markante opwaaiende mantels en jurken, het haar van de verwaaide vrouw van Chadwick. Er viel niet te kiezen, het hoefde ook niet. Het had ons beroerd.

De lange weg terug naar huis, langs het uitbundige herfstpalet, reeg zich aaneen met ons gedeelde leven.